Trận động đất mạnh 8,9 độ Richter xảy ra ở Nhật Bản trong ngày 11/3/2011 vừa qua là trận động đất lớn nhất từ trước đến nay ở nước này và là trận động đất lớn thứ 7 trong lịch sử thế giới đã ngay lập tức tác động nghiêm trọng tới thị trường cao su.
Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng mạnh hay yếu, thời gian kéo dài ngắn hạn, trung hạn hay dài hạn đối với ngành cao su thì hiện đang có rất nhiều những nhận định khác nhau, thậm chí là có những nhận định trái chiều nhau.
Giá cao su sụt giảm, giao dịch ngưng trệ
Tại thị trường giao ngay vào hôm thứ hai (ngày 14/3/2011) ngày giao dịch đầu tiên của tuần sau khi động đất xảy ra, giá cao RSS4 giao ngay tại thị trường Nhật Bản đã tụt dốc xuống mức 185 Rs/kg từ mức 201 Rs/kg vào cuối phiên giao dịch hôm thứ Sáu (ngày 11/3/2011). Trong khi đó, một tháng trước đây, thị trường Kochi đã niêm yết mức giá 240 Rs/kg, mức giá cao nhất từ trước đến nay trong lịch sử.
Tại thị trường hàng hóa Tokyo, giá cao su kỳ hạn giao tháng Ba chốt phiên tại ngày thứ 6 ở mức 446 Yên/kg, nhưng ngay lập tức đã suy giảm xuống mức 430 Yên/kg vào phiên giao dịch ngày thứ hai (14/3) và sau đó giảm xuống mức 405 Yên/kg. Các thị trường khác cũng bị ảnh hưởng. Tại thị trường Bangkok, giá cao su giao ngay đã đóng cửa tại mức 265 Rs/kg vào hôm thứ Sáu và giảm xuống 223 Rs/kg vào hôm thứ Hai.
Các nhà máy tạm ngừng hoạt động
Ảnh hưởng lan rộng từ trận động đất đã có tác động lớn đến yếu tố tâm lý trên thị trường cao su bởi các nhà chế tạo ô tô Nhật Bản đã phải tạm ngừng sản xuất. Một số hãng chế tạo ô tô lớn của Nhật Bản như Honda Motor Co, Nissan Motor Co, Sony Corp…đã tuyên bố tạm ngưng sản xuất tại các nhà máy ở phía Bắc của Nhật Bản. Nissan Motor cho biết khoảng 2.300 chiếc xe mới bị hư hỏng do trận sóng thần. Khoảng 1.300 chiếc xe mới được chuẩn bị xuất khẩu tới Hoa Kỳ tại cảng Hitachi thuộc quận Ibaraki nằm ở phía Bắc Tokyo và 1.000 chiếc xe khác tại trung tâm dịch vụ ở phía Bắc quận Miyagi đã bị sóng cuốn đi. Vào ngày 12/3, Hãng Honda Motor cho biết hãng này sẽ tạm ngừng sản xuất từ ngày 14/3 tại các nhà máy Sayama, Mouka, Hamamatsu và Suzuka.
Xu hướng thị trường sẽ ra sao?
Theo nhận định của Hiệp hội cao su thế giới (ANRPC), thì thảm họa xảy ra ở miền Đông Bắc Nhật Bản và hiện tượng rò rỉ khí phóng xạ cũng như các vụ nổ tại các nhà máy điện hạt nhân sẽ không ảnh hưởng quá mạnh đến cầu cao su tại Nhật Bản. Khẳng định này được dựa trên căn cứ rằng các công ty sản xuất lốp xe có nhà máy ở khu vực Đông Bắc Nhật Bản mặc dù đã tuyên bố tạm ngừng đóng cửa trong mấy ngày gần đây nhưng các công ty này đã xác nhận rằng trang thiết bị của họ vẫn có thể tiếp tục phục vụ được cho sản xuất. Một vài nhà máy bị đóng cửa là do mất điện và do các lo ngại về sự an toàn; những nhà máy này sẽ khôi phục sản xuất khi nguồn điện được cấp trở lại.
Tập đoàn Bridgestone cho biết, tất cả 5 nhà máy của tập đoàn ở miền Đông Bắc Nhật Bản đều không bị ảnh hưởng mặc dù sản xuất phải tạm ngưng do mất điện và vấn đề bảo đảm an toàn. Các nhà máy có thể tiếp tục hoạt động khi nguồn điện được cấp trở lại và hoàn tất khâu kiểm tra đảm bảo an toàn. Sản xuất đã được phần nào khôi phục tại một trong năm nhà máy đó. Công ty Toyo Tire & Rubber Co. Ltd đã xác nhận rằng hệ thống nhà xưởng và trang thiết bị của tất cả các nhà máy của công ty đều không bị thiệt hại mặc dù một nhà máy đã bị tạm thời đóng cửa do thiếu điện.
Ngoài ra, ba công ty sản xuất lốp xe hơi khác có nhà máy đặt tại Nhật Bản là Sumitomo Rubber Industries Ltd., Yokohama Rubber Co. Ltd. và Micheline, cũng báo cáo rằng các nhà máy của họ không bị thiệt hại nào đáng kể.
Cầu đối với mặt hàng cao su của Nhật Bản chiểm 7% tổng cầu cao su của thế giới. Việc đóng cửa một vài nhà máy sản xuất lốp xe ở miền Đông Bắc nước này trong một vài ngày không thể có tác động lớn đối với cầu tiêu thụ mặt hàng này trên thế giới. Trong trường hợp có tác động thì tác động đó cũng sẽ chỉ diễn ra trong ngắn hạn.
Còn tại thị trường Trung Quốc, thị trường tiêu thụ cao su lớn nhất thế giới thì nhu cầu tiêu dùng cao su tại nước này trong những ngày đầu tháng 3 đang có xu hướng chậm lại sau khi tăng mạnh trong tháng 1 và tháng 2 khi doanh số bán xe hơi của nước này không khả quan khi Chính phủ dừng các khoản trợ cấp và nghỉ Tết nguyên đán đã gây thiệt hại cho thị trường xe hơi lớn nhất thế này. Vì vậy, việc tiêu dùng của Trung Quốc sụt giảm sẽ có thể tiếp tục tác động giảm giá đến thị trường cao su thế giới trong ngắn hạn tới đây.
Tuy nhiên, nhu cầu mua vào từ các công ty lốp xe vẫn đang ở mức khá cao do tại những thời điểm trước khi mà giá quá cao những công ty này mới chỉ mua cầm chừng. Vì vậy, các công ty đang chờ đợi xem thị trường sẽ phàn ứng như thế nào và nếu giá cao su tiếp tục giảm thì thị trường có thể sẽ lại có được mức cân bằng khi lực mua vào tăng lên.
Xét thêm khía cạnh từ thị trường dầu mỏ (tác động trực tiếp đến thị trường cao su) có thể thấy thị trường dầu mỏ trên thế giới vẫn nhiều khả năng đứng ở mức cao khi tình hình bạo động tại Libi chưa có dấu hiệu chấm dứt và vẫn có nguy cơ lan rộng sang các nước lân cận. Hơn nữa, Nhật Bản là nước nhập khẩu dầu lớn thứ 3 thế giới nên nếu việc các hoạt động các nhà máy hạt nhân tại Nhật Bản vẫn tiếp tục gặp khó khăn thì nhu cầu dầu mỏ cũng như khí đốt sẽ vẫn tăng mạnh trong thời gian tới.
Vì vậy, nhìn tổng quan thị trường cao su có thể thấy, ngay lập tức trong ngắn hạn giá cao su có thể sẽ có thể giảm giá do ảnh hưởng từ tâm lý. Tuy nhiên, trong trung hạn và dài hạn, biên độ giảm giá sẽ có thể hẹp và nếu như sự hồi phục sản xuất của các nhà máy tại Nhật Bản có thể sớm trở lại như nhận định của Hiệp hội cao su thế giới thì thị trường cao su sẽ sớm sôi động trở lại, khi mà có sự hậu thuẫn lớn từ thị trường dầu mỏ và đặc biệt là nguồn cung sẽ rất hạn hẹp trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến hết tháng 5 tới đây. Tuy nhiên, nếu có tăng giá trở lại thì mức tăng giá cũng khó có thể đạt được những mức kỷ lục như trong giai đoạn vừa qua.
