Trước các kế hoạch tăng diện tích cả nội địa lẫn xuyên quốc gia quá lớn,những cơ sở sản xuất cây cao su giống chuyên môn,truyền thống từng khẳng định chất lượng và uy tín nhiều năm-dù đã tăng hết công suất – vẫn không thỏa mãn yêu cầu thị trường .Theo tự nhiên,một loạt cơ sở mới liền ra đời một cách vội vã,chắp vá,đôi khi liều lĩnh.
Có nơi tỉnh bơ ký những hợp đồng cung cấp hàng chục,có khi hàng trăm nghìn cây giống ghép hoàn chỉnh,nhận ngay cả trăm triệu tiền cọc rồi mới huy động người triển khai từ con số không,từ đó phát sinh ra lắm chuyện bi hài :
-Giành giật mua,gom hạt giống đẩy giá lên cao đến độ bất hợp lý (từ 3000,5000đ/kg vọt lên 18.000đ , 22.000đ/kg)dẫn đến việc gom cả hạt hư,hạt cũ,hạt khô chỉ có giá trị ép dầu;chắc chắn tỷ lệ nẩy mầm kém;lại thiếu hạt,lại giành giật,lại đẩy giá lên !.
-Hoàn toàn bị động cành giống ( nôm na là “gỗ giống”)-diện tích,trữ lượng cành giống cơ hữu của các vườn cây giống đã sản xuất từ nhiều năm chỉ bảo đảm an toàn cho sản xuất bình thường hay chỉ thừa chút ít.Vườn nhân của các công ty,nông trường sau khi cân đối an toàn cho vườn ương cơ hữu mới cung cấp ra thị trường ngoài với số lượng hạn chế trước yêu cầu bùng phát “khủng” cũng dẫn đến tranh mua và đẩy giá đến …lè lưỡi ! ngậm bồ hòn mà khen ngọt xớt !(15.000đ vọt lên 45.000đ , 50.000đ/mét).Cò kè ‘nó’ đổi ý không bán thì lột da mình ra mà ghép chắc !???.
-Khối lượng cành giống ấn định theo yêu cầu hợp đồng không có hoặc không đủ,người ta bèn mua và cho ghép giống khác,cứ vô tư giao kiểu “đầu dê thịt chó” còn hơn là “vỡ hợp đồng”.Kết quả là người trồng phải mua giá cắt cổ mới tạo được vườn cây đạt tiêu chuẩn “THUẦN ….CAO SU”(không hề lẫn mít,xoài,nhãn)là “sướng”lắm rồi !.
-Số cơ sở cây giống “tài tử” có lối tiếp thị rất “ngon lành” khi có khách hàng mua kiểu “cà-rem”(thấy là hỏi mua,lấy ngay),này nhé :HỎI : “Có RÊU MỘT * không ?”.ĐÁP : “Có ngay,đây CHUYÊN làm RÊU MỘT” rồi ngã giá bốc chở đi;người kế tiếp HỎI : “Có VÊ EM * không?loại này lắm mủ,tôi đang cạo thích lắm” .ĐÁP : “Đúng ! không thằng nào qua được thằng VÊ EM,đây đang sẵn” .Nếu tìm mua LAI HOA* thì cũng Ô-KÊ tuốt tuột,lại còn khen là “nhà Bác rành cao su , nhẩy ?”.Vậy là trồng được vườn cao su “như ý”nhá!.Khỏe re (!).
-Được như các trường hợp kể trên vẫn là ‘đại phúc’,một số bà con cho biết đã từng bị gạt mua nhằm cây chưa đủ 10 ngày an toàn sau khi tháo băng mới đáng ‘ngán’ hơn :Đi ngang thấy vườn ương xanh tốt,hỏi giống A,B,C… ? ĐÚNG;hỏi nhổ ngay được không ? XONG NGAY,THÁO BĂNG GẦN NỮA THÁNG RỒI !. Thế là Ô-KÊ ,ngồi chơi,thuốc,nước chờ nhổ ngay mang về trồng chỉ 2,3 hôm là mắt ghép cứ tái dần rồi ‘đi luôn’,cả đống tiền bỏ ra mua lấy một mớ gốc cây ngắn ngủn chẳng đáng làm mồi nhóm bếp.Đau nhưng đành tự dằn vặt mình cả tin và …dại!
-Cũng chỉ thời buổi cành ghép đắt như vàng,có tiền cũng khó mua được nên đã có người “thông minh đột xuất”nghĩ ra chiêu ghép GỖ LEO-tức là leo lên cây trong vườn cao su kinh doanh (đang cạo) cắt nhánh “bánh tẻ” xuống lấy mắt ghép thay vì mua cành giống của vườn nhân tiêu chuẩn.Cách này khỏi tốn tiền giống mà còn “nhân đạo”hơn ghép mắt thực sinh(!???) (ghép hình thức,cây trồng sau này không có…mủ !).Cho là như thế đi,nhưng hỏi ghép giống gì ? nguồn giống ở đâu ? thì chậc…chậc ‘làm khó nhau chi dzậy??!.’.
-Khủng hoảng thiếu cành giống lại nảy sinh lắm trò “khóc hổ ngươi,cười ra nước mắt”.Đã có vài người,chỉ sau một đêm,tá hỏa vì vườn cao su một năm tuổi đang căng tràn sức sống bỗng biến mất trong tầm nhìn,rõ hơn là chỉ còn trơ trẻn cái ….gốc.Thì ra vườn cây thuần chủng từng khoe mẽ đã lọt vào tầm ngắm của “GIỐNG TẶC”nên được thu hoạch trong đêm vì “can tội” đẹp cây và vừa ghép tuyệt vời.Nạn nhân méo mặt tiếc hùi hụi,trong khi công ghép của “tặc” thì sướng mê “gỗ đâu mà ngon quá xá vậy ta ! ?”
-Có thằng cháu nói nhỏ với tôi “ thà trồng không sống còn có cơ làm lại”chứ mua về trồng sống 100% mà cạo đến khi ‘gà mọc răng’ cũng chỉ thu hoạch được cơ bản là dăm vỏ cây và vài giọt mủ thì mới là đại họa(!!!).Hóa ra có kẻ “ túng làm liều” bất cần hậu quả :Do yếu vốn hoặc bon chen cành giống không được,lại gần đến hạn giao cây giống,nhưng cái khó ló cái “khôn” nên nảy ra sang kiến ‘tuyệt vời’: “LẤY NÓ GHÉP NÓ”.Có cây giao mà chẳng tốn xu nào cho cành giống.Bên nhận cây thấy có mắt ghép sống là “đạt”rồi.Chỉ có người trồng lãnh đủ vì trồng cây loại ấy khác chi trồng hạt,ghép cho có “sẹo”nhằm đánh lừa người mua.Thứ ấy trồng tổ tốn phân tro vô ích vì chỉ có thu hoạch củi,còn mủ thì dù có cố cạo đến ‘mút mùa Lệ Thủy’cũng chỉ có bóc “MỦ BÈO’* !.
-Liều nhất phải kể đến các chủ vườn “tài tử”kết hợp với “lái cây đột xuất”nhổ và giao cây non để “chữa cháy hợp đồng”với số lượng lớn.Bằng mọi giá phải giao đủ cây đúng lịch nhưng vì vô số lý do nên không gom đủ yêu cầu đành phải nhờ các lái xổm lùng sục mua cho đủ số;ban đầu mua ‘hớt tay trên’các vườn chờ nhổ cho các ‘chi nhánh’ khác bằng cách nâng giá lên ,nếu hám lợi nhổ giao thì lập tức xảy ra hiệu ứng đô-mi-nô vỡ hợp đồng của các cơ sở ‘lơ mơ’ làm chao đảo tinh thần các chủ vườn ‘non tay’còn lại.
Không mua được vườn đạt chuẩn,họ quay sang lôi kéo các vườn còn non ngày hoặc mới tháo băng,bí quá thì tháo băng trước nhổ sau (!),thậm chí nhổ rồi mới tháo băng(!!!?).
Biết thừa cây giống như thế không có giá trị,uổng lắm nhưng không thể không làm.Tại sao? –Xin thưa:Cây giống không đạt yêu cầu ?-Bên giao bị trừ phần trăm còn có cơ may gỡ gạc sau này.Nếu không giao đúng lịch hoặc giao không đủ số lượng là vi phạm,bên giao phải đền hợp đồng,là…chấm hết !.Dĩ nhiên,họ sẽ làm mọi cách,bằng bất cứ giá nào để… TỒN TẠI và tiếp tục ‘chiến đấu’.
Trước tình huống ấy,thuận nhổ vài trăm,có khi vài nghìn cây “chữa cháy”có phải là hám lợi,không có lương tâm hoặc tiếp tay kẻ xấu không?có đáng không?
Trái lại,nếu cứng lòng không nhổ,mặc kệ năn nỉ,van xin thì đáng được tuyên dương là trọng nguyên tắc hay bị nguyền rủa là thấy chết không cứu ?có nên không ?.
Trả lời những câu hỏi trên sẽ không giống nhau theo từng góc nhìn,tâm lý xã hội;thậm chí còn đối nghịch nhau theo quan niệm đạo đức,lương tâm vv…vv….
Nhưng có một điều không ai phản bác được,đó là:
“TẤT CẢ NHỮNG HẬU QUẢ TAI HẠI DO CÁC NGUYÊN NHÂN KỂ TRÊN GÂY RA ĐỀU DỒN HẾT CHO BÀ CON TA,NHỮNG NGƯỜI TRỒNG CAO SU ,ĐANG NGÀY ĐÊM CHĂM SÓC VƯỜN CÂY MONG SỚM ĐƯỢC TRẢ CÔNG BẰNG DÒNG NHỰA TRẮNG”
Những nông dân thực thà,chất phác có đáng bị như thế không ???.
(còn nữa)
*RÊU MỘT = RRIV 1
*VÊ EM = VM (gồm VM 515,VM 519…..)
*LAI HOA = LH (gồm LH 83/85,LH 90/952…..)
*MỦ BÈO = mủ chảy tiếp và tự đông ở đáy tô( sau khi trút )có hình chiếc bánh bèo.
